Rreziku I deficitit të acidit folik gjatë shtatëzanisë

Acidi folik është një vitaminë B, saktësisht një formë e tretshme në ujë e vitaminës B9. Trupi i njeriut nuk është i aftë ta prodhojë atë, prandaj duhet ta konsumojmë me ushqim. Emri i saj vjen nga fjala latine folium, që do të thotë gjethe. Rastësia? Jo në të vërtetë, sepse perimet me gjethe janë një burim i shkëlqyeshëm i acidit folik në dietë. Acidi folik gjendet në perimet jeshile (brokoli, speca jeshil, marule, spinaq, lakër Brukseli), bizele, thjerrëza, qiqra, fasule të zeza dhe bishtajore të tjera, arra dhe disa fruta të tilla si bananet dhe agrumet. Sidoqoftë, meqenëse folati i gjetur në këtë lloj ushqimi është i ndjeshëm ndaj temperaturave të larta, dritës dhe oksidimit dhe është gjithashtu i tretshëm në ujë, shmangni gatimin e zgjatur të ushqimeve të pasura me folate.

Acidi folik luan një rol vendimtar në zhvillimin e sistemit nervor qendror te fetusi

Folatet luajnë një rol kryesor në sintezën e ADN-së dhe aminoacideve, përfshihen në ndarjen e qelizave, prodhimin e gjakut dhe funksionimin e sistemit imunitar. Acidi folik kujdeset për formimin, metabolizmin dhe funksionimin e duhur të qelizave të gjakut. Parandalon anomalitë në mbylljen e tubit nervor. Prandaj, acidi folik është veçanërisht i rëndësishëm në fillim të shtatzënisë, kur tubi nervor mbyllet, dhe shpina e embrionit dhe sistemi nervor fillojnë të formohen.

Tubi nervor

Tubi nervor është një strukturë fetale nga e cila zhvillohet truri dhe palca kurrizore. Si e tillë, ajo formon bazën e organeve vitale dhe anomalitë në zhvillimin e saj shkaktojnë një grup defektesh, të quajtura gjithashtu defekte të tubit nervor. Procesi i zhvillimit dhe mbylljes së tubit nervor dhe harkut vertebral zhvillohet brenda katër javëve të para pas fekondimit të vezës.

Gjinekologët rekomandojnë përdorimin e acidit folik para një shtatzënie të planifikuar. Në të vërtetë, konsumi i acidit folik gjatë shtatëzanësisë është treguar se zvogëlon shanset e zhvillimit jonormal të fetusit dhe dëmtimin e tubit nervor deri në 70%.

Kur një grua zbulon se është shtatzënë, ajo është afër javës së 5-të të shtatzënisë. Gjinekologët e konsiderojnë ditën e parë të menstruacioneve të fundit si fillimin e shtatëzanisë. Kur një grua bën një test (nëse e bën menjëherë), ajo tashmë është 4 javë shtatëzënë. Acidi folik është thelbësor gjatë këtyre javëve të para; midis javës 8 dhe 12, ai kontribuon në zhvillimin e fetusit dhe sistemit të tij nervor. Kjo është arsyeja pse përdorimi i acidit folik si një përgatitje për shtatëzaninë është thelbësore.

Nivelet e acidit folik në gratë që përdorin kontraceptiv oral janë jashtëzakonisht të ulëta

Disa studime kanë treguar çrregullime të metabolizmit e sidomos të vitaminës B9 (acid folik) në gratë që marrin kontraceptiv oral. Pas një periudhe të gjatë të marrjes së pilulave të kontrollit të lindjes, nivelet e acidit folik ulen në trup. Sidoqoftë, ato janë thelbësore për zhvillimin e shëndetshëm embrional. Pra, kur një çift vendos të ketë një fëmijë, ekspertët rekomandojnë që gruaja të ndalojë marrjen e pilulave të kontrollit të lindjes dhe çifti të përdor metoda të tjera mbrojtjeje për tre muaj. Gjatë këtyre tre muajve, gratë duhet të fillojnë të marrin acid folik.

Acidi folik është gjithashtu i dobishëm më vonë gjatë shtatëzanësisë dhe gjatë gjidhënies, pasi forcon sistemin imunitar dhe parandalon aneminë. Para shtatzënisë së planifikuar, gjatë shtatëzënësisë dhe gjidhënies, gjinekologët rekomandojnë 400 miligramë acid folik çdo ditë në formën e shtesave dietike.

Rreziku më i lartë kërkon doza më të larta

Çiftet që kanë një rrezik më të lartë të defekteve të tubit nervor duhet të jenë shumë më të vëmendshëm ndaj nevojave të acidit folik para dhe gjatë shtatzënisë së planifikuar. Zakonisht, në këto raste, mjeku juaj këshillon edhe një dozë më të lartë.

Rreziku është më i lartë në rastet e mëposhtme:

• Diabeti
• Epilepsia
• Prania e defekteve të tubit nervor në çiftin që planifikon shtatzëninë
• Fetusi me defekte të tubit nervor në shtatzënitë e kaluara
• Histori familjare e defekteve të tubit nervor
• Konsumimi i sasive të mëdha të alkoolit

Frekuenca e defekteve dhe pasojave të tubit nervor për fëmijën

Nëse tubi nervor nuk mbyllet si duhet dhe plotësisht, ndodhin defektet e tubit nervor.

Defektet e tubit nervor janë një nga defektet më të zakonshme tek foshnjat dhe prekin 300,000 të porsalindur në të gjithë botën çdo vit. Ndër më të zakonshmet është spina bifida. Në varësi të llojit të dëmtimit të tubit nervor, spina bifida ndahet në:

• Spina bifida occulta: një nga anomalitë më të zakonshme kongjenitale të pranishme në një të katërtën e fëmijëve në moshën e adoleshencës. Ekziston një boshllëk i vogël në shtyllën kurrizore, por nuk ka hapje ose qeskë në anën e pasme, dhe zakonisht nuk shkakton ndonjë paaftësi. Lëkura mbi deformimin mund të përmbajë një tufë me flokë, një gropëz ose një shenjë lindjeje.
• Meningocela: ky lloj karakterizohet nga një formacion me lëng që del nga një hapje në shpinën e foshnjës. Palca kurrizore nuk është në këtë qeskë dhe zakonisht ka pak ose aspak dëmtime nervore.
• Mielomeningocela: forma më e rëndë e spina bifida. Një formacion që del nga shpina e foshnjës përmban jo vetëm lëngje, por edhe pjesë të palcës kurrizore dhe nervave. Të dy janë të dëmtuar dhe shkaktojnë paaftësi të moderuara deri në ato të rënda.